Cultureel Persbureau 6x1s3

Het Paraorchestra van Charles Hazlewood is een bijzonder orkest, dat samengesteld is uit professionele musici, van wie een deel leeft met een fysieke functiebeperking. Op 13 juni bezoekt het orkest het Holland Festival in het Concertgebouw met het concert The Aanatomy of the Orchestra | Drone Refractions. Bijzonder is dat het publiek voor deze gelegenheid ook tussen de orkestleden kan rondbewegen, met of zonder rolstoel of andere hulpmiddelen. Hazlewood, die zijn loopbaan als veelgevraagd dirigent van toporkesten inruilde voor het exclusief werken met zijn Paraorkest, heeft hiervoor heel persoonlijke redenen. In deze podcast vertelt hij daar uitgebreid over. Het interview is in het Engels. Een paar van de belangrijkste citaten vatten we hier samen in het Nederlands. Wat is de beste manier om van muziek te genieten? Is dat thuis met een koptelefoon, met een geluidssysteem van een miljoen pond in een concerthal, op straat of in het midden van het orkest? "Als ik zou moeten kiezen, zou ik altijd zeggen dat de beste manier om muziek te ervaren is wanneer je er middenin zit. Het Anatomy of the Orchestra-project ontstond uit een ervaring die ik had toen ik zes jaar oud was. Ik was met mijn moeder naar een orkestrepetitie gekomen, en zat helemaal alleen in een enorm leeg auditorium naar een gigantisch symfonisch orkest te kijken dat aan het repeteren was. De dirigent zei op een gegeven moment: 'Je ziet er behoorlijk eenzaam uit daar beneden. Waarom kom je niet tussen ons zitten terwijl wij repeteren?' Ik ging bij de altvioolsectie in het midden van het orkest zitten. Niets had me kunnen voorbereiden op die waterval van prachtig geluid die op me neerdaalde. Mijn leven veranderde op dat moment. Sindsdien wil ik dat soort ervaring aan het publiek cadeau geven." Hoe combineer je de individuele vrijheid van muzikanten met de discipline van een orkest? "Mijn taak als dirigent is om een overkoepelende architectuur te creëren, een soort zeer veilige en toch vruchtbare en vrije plek, een structuur waarbinnen er dan bijna oneindige vrijheid is voor elke muzikant om het unieke van zichzelf in te brengen. Dus ja, er is discipline. Natuurlijk is er discipline zoals bij een legerpeloton, maar tegelijk ook zoveel meer vrijheid dan je ooit zou vinden in een legerpeloton." Dirigenten staan soms bekend als despoten. Hoe zorg je ervoor dat de noodzakelijke discipline binnen een orkest niet leidt tot excessen in leiderschap? "Voor mij gaat leiderschap absoluut niet over dwang. Dat is een soort oud, patriarchaal model van leiderschap, waarvan ik hoop dat het allang dood en begraven is. De grootste leider is naar mijn mening de grootste luisteraar. Leiderschap gaat over luisteren. Het gaat over het creëren van een platform voor andere mensen om te schitteren, omdat we meer zijn dan de som van onze delen." Hoe ontstond het idee voor Paraorchestra? "Ik heb vier kinderen en mijn jongste, prachtige kind werd geboren met hersenverlamming. In haar korte leven zette dat me aan het denken over die hele gemeenschap van mensen waar ik nooit eerder aan had gedacht. Ik begon me af te vragen: waarom heb ik in meer dan drie decennia dat ik orkesten over de hele wereld heb geleid, nooit een gehandicapte muzikant in een orkest gezien? In het VK identificeert 20% van de bevolking zich als gehandicapt. Dat is een enorme minderheid om over het hoofd te zien." Hoe verhouden aangepaste instrumenten zich tot de symfonische traditie? "Ik praat over het orkest als een voortdurende, moderne en toekomstgerichte traditie. We komen vast te zitten wanneer we orkesten alleen als bewakers van een traditie zien. Het orkest biedt het mooiste, en breedste spectrum in muziek. Er is geen reden waarom zoiets niet kan blijven ontwikkelen. Orkesten zijn bewakers van traditie, maar ze zijn ook het meest betrokken team dat mensen kunnen bedenken. Het is zo modern als de mensheid permanent modern blijft." Worden er nog steeds nieuwe instrumenten ontwikkeld voor mensen met beperkingen? "Er worden voortdurend nieuwe ondersteunende technologie-instrumenten uitgevonden, aangepast aan de specifieke behoeften, de sterke punten en de zwakke punten van een bepaalde musicus. Ik ben musicus, dus ik ben niet echt geïnteresseerd in hoe een stuk technologie in elkaar steekt. Ik wil alleen weten wat het kan doen." Hoe moeten muziekscholen en conservatoria omgaan met deze ontwikkelingen? "Ze moeten hun denken aanen en beginnen met het inhuren van onderwijzend personeel dat de verfijning en de kennis en de ervaring heeft van ondersteunende technologie. Het gaat er niet om of je wel of geen handen hebt. Het gaat erom of je geweldige muziek kunt spelen met welke middelen ook nodig zijn. Een van onze eerste klarinettisten is volledig doof, maar hij voelt de intonatie door de trillingen in zijn vingertoppen en speelt zuiverder dan welke klarinettist ook die ik ben tegengekomen." Waarom kies je voor drone-muziek in je Amsterdam-concert? "Drones waren voor mij een absoluut noodzakelijke bescherming toen ik klein was. Ik had een heel traumatische jeugd en drone-muziek was zo belangrijk voor me, omdat je een vast punt hebt, een vaste toon die niet zal opgeven, wat er ook gebeurt. De drone is de ultieme veiligheid. Het is het fundament dat ik miste. Ik denk dat dronemuziek altijd een speciale resonantie voor me heeft gehad. Dit concert staat in het teken van de eenvoudige en levensreddende kracht van de drone." Is Paraorchestra nu je enige werk? "Tijdens de lockdown leefde ik in mijn studio en was ervoer een enorme ik vrede en stilte. Ik bedacht dat ik niet meer op tournee wilde met al die andere orkesten omdat ik nu dit orkest heb, dat zoveel meer hongerig is naar verandering. Paraorchestra bezit moed en nieuwsgierigheid. Dit is een groep musici die wijd open staan voor elke nieuwe ervaring. Ze zitten niet vast aan een oud model, en ik ben er gelukkiger mee dan ik ooit in mijn leven ben geweest." Probeer je andere orkesten te bewegen om inclusiever te worden? "We hadden altijd een duidelijke keuze: we konden veel van onze energie besteden aan schreeuwen naar de industrie dat zij moest veranderen, of we konden de verandering zijn die we willen zien. Ik denk dat dat een veel betere manier is om je tijd te besteden. Het tempo van verandering is glaciaal: tergend langzaam. Dus ik ben liever de verandering die ik wil zien. Dat is wat we doen bij Paraorchestra." Dit is een gratis extra editie van de Cultuurpers Nieuwsbrief in het kader van het Holland Festival. Dat vindt dit jaar plaats van 11 t/m 29 juni 2025. Het Concert ‘Anatomy of an Orchestra | Drone Refractions door Charles Hazlewoods Paraorchestra is op 13 juni. Kaarten en inlichtingen. Wil je op de hoogte blijven van het Hollend Festival, en andere festivals? Neem dan een abonnement! This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe

Het laagdrempelige theater waarmee festivals als Amsterdam Fringe, Café Theaterfestival Utrecht en Delft Fringe een nieuw publiek bereiken, is niet iets wat je snel in elkaar zet. Dat bewijzen de drie jonge makers van Dystopia. Ze maken hun voorstelling naast hun betaalde werk als theaterdocent, toneelschrijver en productieleider. Fleur Mennega, Mathijs Demper en Myrthe Ligtenberg maken volgens eigen zeggen “voorstellingen die een mix vormen tussen ‘soft’ sciencefiction-theater en interactief zapcabaret. Ze streven naar razendsnelle dialogen, duistere humor en herkenbare pijnpunten in een dystopische setting.” Cultuurpers bestaat dankzij donaties van lezers en abonnementen. Wil je ook dat we blijven bestaan? Overweeg dan een abonnement! Digitale ontwikkelingen Maar hoe doe je dat? Een week voor de première in Delft als openingsvoorstelling van Delft Fringe 2025 proberen ze voor een klein publiek in Utrecht hun tekst uit. Het werk slaat aan. Na afloop spreken we elkaar. Het gaat dan over de naam, Dystopia. Die is niet heel vrolijk, toch? “Ik heb wel het idee dat we in een flink dystopische wereld leven al.”, zegt Mathijs: “Als je ziet hoeveel surveillance er is. En hoe je werk verandert door alle digitale ontwikkelingen. 1984 was er niks bij.” “De technologie gaat sneller dan het sociale gedrag van mensen kan bijhouden”, vult Fleur aan. De makers raadplegen regelmatig deskundigen en wetenschappers bij hun werk. Dat doen ze om hun werk te verdiepen, maar ook om het begrijpelijk te houden. Fleur legt uit: “We doen ook alles vanuit een humoristisch standpunt om het herkenbaar te maken en een grotere doelgroep aan te spreken.” Die grotere doelgroep is belangrijk voor ze. Ze hebben geen zin in theater dat alleen bestemd is voor theaterliefhebbers met ervaring. Daarom spelen ze ook op Delft Fringe, zegt Fleur: “Ik hoop dat wij de stem van het publiek laten horen. We zijn echt bezig met wat er speelt in de maatschappij en hoe we dat op het podium brengen. Zo blijft theater voor iedereen behapbaar en niet alleen voor een bepaalde eventuele elitegroep die vaak naar het theater gaat.” Kloof Ze legt uit dat het “heel gevaarlijk is om theater te maken voor andere theatermakers of theatermensen.”: “Ik denk dat je daardoor een onwijs grote kloof gaat krijgen. Ik bedoel, mensen gaan nu al niet meer zo makkelijk naar het theater toe. En ik snap ook wel als iemand dan naar het theater gaat en dan ook nog eens iets ziet waar die zich totaal niet toe kan verhouden, omdat dat een soort theatertaal is die je niet kent, dat die de volgende keer niet gaat terugkomen.” Als het succes voortduurt, willen de makers van Dystopia graag ook eens een echt theater van binnen zien, vertelt Mathijs: “Juist omdat we nu op zoveel verschillende locaties locatie theater hebben gespeeld en echt ook wel bewust de Black Box, de theaterzaal hebben vermeden, zie ik het ook wel als een hele interessante uitdaging om nu na vier jaar ervaring juist die theaterzaal op te zoeken en het alsnog te benaderen als een locatie. Dat we die blackbox openbreken. Dat je het publiek misschien ook meer onderdeel laat zijn van de voorstelling in plaats van het te verstoppen achter de vierde wand.” Dystopia is met ‘Tijd Zat’ te zien op het Delft Fringe Festival. This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe

Verwacht bij de eerstvolgende ramp geen uitruk-team, voorzien van harp, gitaren en een zingende reporter. De muzikale journalistiek van Andrea Voets beweegt zich op het fascinerende gebied van onderzoeksjournalistiek en live improvisatie, podcasting en séance-like concertpraktijk. Inmiddels heeft haar werk een flinke impuls gekregen vanuit het Fonds Podiumkunsten. Het Fast Forward-programma van dat fonds is speciaal bedoeld voor zogenaamde mid career makers. Die categorie makers heeft vaak een vliegende start gemaakt, vers van de opleiding, wanneer programmeurs, journalisten en festivals voor je in de rij staan. Na een aantal jaar verslapt niet alleen de aandacht van die omgeving, maar wordt het ook moeilijk om jezelf te blijven vernieuwen in een wereld die steeds op zoek is naar meer en beter. Niet serieus genomen De impuls die je van het Fast Forward programma krijgt is flink, zo vertelt Andrea Voets in deze videodocumentaire, die gemaakt is ter evaluatie van dat programma. Maar ze onthult ook iets wezenlijks over het nogal patriarchale karakter van de internationale muziekwereld. In de video zegt ze: "Wat ik pijnlijk bizar vond, was dat ik geen kon leggen met de programmeurs, curatoren of artistiek directeuren van de buitenlandse instellingen waarmee ik graag had willen samenwerken. Dat laat zien hoe moeilijk het is in deze branche. Ik heb het boek The Authority Gap van Mary Ann Seacard gelezen, over waarom vrouwen nog steeds niet serieus worden genomen. Het is een proefschrift van 400-300 pagina's met harde gegevens over wat ik de intellectuele ondermijning van vrouwen noem. Dus neerbuigend worden aangesproken, niet serieus worden genomen, geen aandacht krijgen. En ik vond het veelzeggend dat we, ondanks alle steun van FPK, niet eens een afspraak konden krijgen bij een van mijn geliefde instellingen. Dat zegt volgens mij genoeg over het feit dat we niet serieus worden genomen.” Over en naar aanleiding van die ervaring maakte ze For Real, een volgende verkenning wat er mogelijk is met haar Muzikale Journalistiek. In For Real gaat ze een stap verder dan in haar eerste muzikaaljournalistieke product, Millenial History. Dat betrof nog een geheel voorgeproduceerde serie interviews met mensen die over hun jeugd in crisisgebieden vertelden. Het was bijzonder, zo blijkt ook uit onze recensie: Millenial History. 40 uur materiaal Tijdens de overgang tussen Millenial History en For Real had onze hoofdredacteur Wijbrand Schaap een gesprek met Voets. Het ging over hoe ze gekomen was waar ze gekomen was. Cultuurpers bestaat dankzij de lezers. Op de hoogte blijven van nieuwe podcasts? Wil je ons werk steunen? Word dan abonnee. Dat gratis, of betaald. Dat mag je helemaal zelf bepalen. Over Millennial History zegt ze: “We hebben de moord op Falcone in Sicilië behandeld, de Troubles in Noord-Ierland, de hereniging van Oost-Duitsland vanuit een Oost-Duits perspectief. En de kinderen van de verordeningen van Ceausescu in Roemenië, die allemaal geboren moesten worden omdat abortus verboden was, en vervolgens in weeshuizen terechtkwamen waar ze niet aangeraakt mochten worden. En toen die podcast min of meer af was, dacht ik: dit is eigenlijk te mooi materiaal. Ik wil gewoon kijken hoe het in de praktijk gaat. Hoe we dit live gaan samenbrengen. En weer een synthese maken. Dus voor de podcast heb ik 40 uur aan materiaal teruggebracht tot een podcast van 4 uur. En nu zijn we van een podcast van vier uur naar een tekst van 40 minuten gegaan. En wat gebeurt er als die vier landen met elkaar in gesprek gaan in één voorstelling? En hoe maken we onze eigen livemuziek? In de podcast gebruiken we muziek die door de landen zelf is gedoneerd.” Luister hier naar die podcast (in het Nederlands, met Engelse transcriptie) Live podcast Met opvolger For Real betrad ze het gebied van de live podcast. Het voorgeproduceerde programma van interviews met ervaringsdeskundigen werd in de zaal live aangevuld met interviews met leden van het publiek. Dat gaf aan de concertserie iets bijzonder authentieks mee: Er gebeurden belangrijke dingen in Utrecht tijdens Gaudeamus Festival 2024 . De nieuwe vorm van journalistiek die Andrea Voets dankzij het Fast Forward programma heeft kunnen ontwikkelen is daadwerkelijk vernieuwend. In een tijd waarin elke journalist ook podcastmaker moet zijn, is het bijzonder dat een kunstenaar juist de journalistiek opzoekt. Omdat muziek ook een verhaal te vertellen heeft, en niet alleen maar opvulling en sfeerattribuut is. Maar wat het ook bijzonder maakt, is dat het talent van Voets misschien nog wel unieker is dan je op het eerste gezicht zou denken. De componiste en performer beschikt namelijk over een interessante neurodiversiteit die ervoor zorgt dat ze geen verbeelding of fantasie heeft. Dat is zeker geen handicap, zo leert haar carrière tot nu toe. Muziek maken is voor de vrouw achter Resonate een concreet proces, dat niet via beelden loopt. Muziek is de werkelijkheid. Het mooie is dat dat bij de minder diverse toeschouwer een stortvloed aan beelden oproept. This is a public episode. If you'd like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Luister naar deze podcast over leiderschap. Erik Akkermans heeft er 48 jaar ervaring mee. Gesprek tussen Erik Akkermans en Wijbrand Schaap. Titelmuziek: Mees Rijken.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Podcast waarin we 5 makers voorstellen die optreden tijdens het Delft Fringe Festival 2025. Interviews door Wijbrand Schaap, muziek: Mees Rijken.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Misschien gaat Madeleine Matzer nog eens aanmonsteren op een piratenschip, maar voorlopig wil ze vooral van de lucht en ruimte genieten, nu ze met pensioen gaat. Op 1 januari van dit jaar droeg ze haar functie als artistiek leider van Theatergroep Matzer over aan Martine Manten. In deze podcast vertelt ze over haar leiderschapsstijl, over het belang van… Intromuziek: Mees Rijken

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Gesprek met Cat Smits en Berith Danse, die samen het Queering Puppet Festival organiseren in het Amsterdamse Plein Theater. Gastheer: Wijbrand Schaap, Tune: Mees Rijken.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl "Ik denk zeker niet over Amsterdam als het Walhalla. Als artistiek leider voel ik me heel senang in een gebied dat niet denkt het centrum van de wereld te zijn." Sarah Moeremans is sinds januari van dit jaar artistiek leider van het Zuidelijk Toneel, het gezelschap dat als taak heeft vanuit Tilburg de provincie Brabant van theater te voorzien. Leadermuziek: Mees Rijken

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Theaterfestival Boulevard ging in twee jaar tijd van de diesel af. Het Bossche zomerfestival verving de dieselaggregaten door accu's. De lucht in het Zuiderpark klaarde op. Op een enkel incident na, toen een op luchtdruk draaiende tentzaal door stroomuitval in elkaar zakte, beviel dat goed. Nu het festival terug is op De Parade in het centrum van Den Bosch zijn de accu's niet meer nodig. Sinds de nieuwbouw van het Theater aan de Parade ligt er festivalbekabeling.  Maar duurzaamheid gaat verder, vertellen Nina Aalders, Willem de Leeuw en Luc van Alphen in de podcast waarmee deze nieuwsbrief opent. Dus niet alleen is het afgelopen met de airco's in de bloedhete tentjes op het plein, ook is het eten steeds plantaardiger, de wijn biologischer en de belichting minder gloeiend. Al zijn er lichtontwerpers die niet van die nieuwlichterij houden.  Tune: Mees Rijken

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Pepijn Ronaldo was er bijna niet meer geweest. Op 30 augustus ging het mis tijdens een repetitie. In deze podcast vertelt de zevende generatie van de oudste circusfamilie van België en ver daarbuiten wat hem overkwam. Als ik tijdens de opname van de schrik bekomen ben, hebben we een fijn gesprek over hoe dat is: opgroeien in het circus en als kind de zomers doorbrengen in een woonwagen, omringd door artiesten en overal bewondering en applaus oogsten. Maar het is natuurlijk niet alleen maar leuk. Je loopt risico, blijkt. En succes is vluchtig. Ook is het de vraag hoe lang je nog met die nostalgische oude diesels de binnenstad in mag. Misschien moet het circus in de toekomst buiten de stadsgrens in de periferie zijn tenten opslaan. Maar toch, het allermooiste van circus is dat het internationaal is en geen grenzen kent. Vanaf 18 oktober duik ik onder in het Tilburgse Spoorpark, om Festival Circolo van alle kanten te bekijken en mee te maken. En om weer op een andere manier naar de kunsten te kijken. 

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Luister naar deze podcast, waarin ik met Maaike Muis en Bram Graafland praat over circusartiesten en hoe zij zich voorstellen aan de wereld.  Volgende week begint Festival Circolo in Tilburg, en Cultuurpers zal daar weer bij zijn. Goed voor weer spannende verhalen en achtergronden. Ik heb de circuswereld leren kennen als solidair en vredelievend. De makers komen van over de hele wereld en taal is zelden een barrière. Er is een hele lijst Nederlandse en wereldpremières, en ik wil ze allemaal proberen te gaan zien. Op de agenda staat ook een gesprek met een van de Ronaldo's, prominent lid van de familie Ronaldo, die het oudste familiecircus van in ieder geval Europa in de lucht houdt.  Gasten: Maaike Muis en Bram Graafland. Gastheer: Wijbrand Schaap; titelmuziek: Mees Rijken. Voice-over gemaakt met ElevenLabs.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Greg Nottrot en Jibbe Willems vertellen over Koning Krump, en hoe je via sprookjes de werkelijkheid te grazen neemt. Verder overtuigende amateurs in Leiden. En nog veel meer! (muziek trailer cultuurpers: Mees Rijken.)

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Wat gebeurt er als je plotseling de helft van je inkomen verliest? Het overkwam De Stilte, het gezelschap waar Jan Baanstra zakelijk directeur van is.  'Out of the blue' kreeg het een negatief advies over de subsidie voor de komende vier jaar. Op een omzet van 2,5 miljoen raakt het professionele jeugddansgezelschap opeens een miljoen kwijt. Onverwacht, zo vertelt hij, want vorig jaar was het gezelschap nog enorm positief beoordeeld door de Raad voor Cultuur terwijl het nu, een half jaar later, met een negatief oordeel confronteert.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Opmerkelijk gesprek met schrijver Guillermo Calderon over waarom je geen hoop moet willen willen hebben, maar toch door moet gaan. En iets over lessen uit het verleden. Voor ITA. En Weimar. En ons.

Het fijnste van theaterfestivals in de zomer is dat de voorstellingen niet in schouwburgen spelen, maar in kerken en tentjes zonder airco, op bosrijke landgoederen met hier en daar een gekke koe, of in oude fabriekshallen. In het gesprek met Peter de Bie en Jo Roets dat je bovenaan deze nieuwsbrief kunt beluisteren, hebben we het daar even over. Hoe fijn het is dat er achter de Bossche Verkadefabriek nog een ruige rafelrand bestaat met bakstenen fabriekshallen. Met namen als De IJzergieterij. Waar zij een voorstelling maken met poppen, een keuken, eettafels, een tribune en de lokale fanfare. Laika brengt er Tortot en het is de meest recente voorstelling in een lange reeks van totaalervaringen die de Antwerpenaren sinds 1998 hebben veroorzaakt.  Er is natuurlijk niets mis met schouwburgen. Je zit er comfortabel, er zijn toiletten, je hebt goede zichtlijnen op het podium. Ze liggen meestal ook aan een plein. Waar leuke festivals zijn, zoals Boulevard.  Forward to the past Wat tegen schouwburgen is in te brengen, is dat ze dat festival niet zijn. Ze zijn dus niet de theater- en uitgaanscultuur zoals we die in de 21ste eeuw zijn gaan ervaren. Onze schouwburgen zijn meestal allemaal gebouwd naar een laat-negentiende-eeuws beeld van theater. Ze lijken allemaal op elkaar omdat we in Nederland niet het publiek, maar de bespelers laten reizen, en die hebben alles graag op dezelfde plek, vanwege decor en techniek.  Van de nieuwe podiumkunstgebouwen die de afgelopen decennia nieuw zijn gebouwd, voldoet eigenlijk alleen het Utrechtse TivoliVredenburg aan onze hedendaagse nieuwe cultuur. Dat gebouw ís een festival. Den Bosch, de stad van het bijzonderste zomertheaterfestival van de Nederlanden en daarbuiten, had - omdat Theater aan de Parade gesloopt moest - de kans om te breken met de 19e eeuw en iets te maken wat voor de komende 100 jaar toonaangevend zou zijn. Bijvoorbeeld, ik hoorde die suggestie deze week in Den Bosch - op dat Tramkadeterrein waar je nu Laika kunt zien in die IJzergieterij. Belachelijk goed bereikbaar per OV en privévervoer vanuit alle hoeken van het land.  Helaas heeft Den Bosch gekozen voor nieuwbouw op de oude plek die volgens iedereen te klein en onhandig was. Er is nu vooral een betere oplossing gevonden voor het laden en lossen van de reizende bespelers, ironisch genoeg. Het publiek heeft het te doen met een openbare ruimte die vooral trappenhuis is, onder een wolkachtige stapel balkons die in een ruimte met 50 meter breedte waarschijnlijk indruk zou maken, maar nu vooral benauwend werkt. De kleine zaal ligt leuk weggestopt op de bovenverdieping, achter een foyer die - ik moet het toch zeggen - goed zou en in een crematorium uit de jaren zeventig.  Kopieerkunst Ik maak hier vast vijanden mee in Den Bosch en bij de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties, en de tijd is niet meer terug te draaien, maar laat het een advies zijn aan andere steden en vooral wethouders die zich onsterfelijk willen maken: ga eerst eens even een paar jaar rondkijken in de kunstwereld, praat met publiek, met makers, kijk niet alleen naar andere theaters, maar vooral naar andere plekken waar mensen van kunst genieten. Nu is de verstarring van onze toneelcultuur mede te danken aan al de fantasieloze kopieën van 19e-eeuwse schouwburgen in onze binnensteden, die leidt tot elke avond opnieuw (commentaren op) kopieën van 19e eeuwse toneelkunst.  Wat fijn dat je Nieuwsbrief Cultuurpers leest. Deze editie is voor iedereen, dus deel hem met je vrienden en bekenden! Drie dagboekdelen en een podcast Waarmee Boulevard zelf, dat festival, maar weer extra duidelijk maakt hoe intens het kunstleven buiten de betonnen muren van de bureaucratie is. Ik hield een dagboek bij.  Het plein is revolutionair anders ingericht  "De Parade, het plein waarop het festival na enkele jaren afwezigheid weer is teruggekeerd, is veranderd in een lekker chaotisch dorpje. De vormgevers, die in vorige edities vaak vasthielden aan een open ruimte, omlijst door terrassen en theatertjes, hebben het aangedurfd om die ruimte in te leveren ten gunste van meer hoekjes en steegjes. Zo hebben ze een cultuurvakantie naar zuidelijker streken weer wat overbodiger gemaakt." Boulevard-dagboek #1: Den Bosch heeft er een gezellig dorpje bij  Hiphoppers rule (even) "Er zijn op Boulevard heel veel companies die stukken brengen die al bestaan. We zetten hier gewoon dancebattles op het podium en dat is niet per se wat je normaal bij Boulevard ziet, maar dat is wel onze culture die we hierheen brengen.” Boulevard-dagboek #2: Bossche street culture is anders Overstekende kabouters "Niet dat Schippers & Van Gucht, de makers van ‘Een Ieder Een’ op de Parade, die van die waterspiegel, ook maar een seconde langs zijn geweest bij Het Houten Huis en Theater Stap met hun kaboutervoorstelling, toch ligt er een verband, alleen omdat je als mens nu eenmaal graag verbanden legt. Wat dat verband is? Geen idee, maar dat hoeft ook niet. Daar in Den Bosch, aan de voet van de Sint Jan, mag je rustig geloven dat er ‘iets’ is. Is de paus ook weer tevreden." Boulevard-dagboek #3: basilicum verbindt de wereld Met deze beelden ronden we deze zomereditie van onze nieuwsbrief af. Volgende week wacht de grauwe werkelijkheid.  Tot dan! Wijbrand Schaap PS: Ridicule restauraties We citeren Artnet, de eeuwige bron van het betere toeristische kunstnieuws. "Ridiculous restorations have become something of a sore spot for Spain since 2012, when a senior citizen named Cecilia Giménez went viral for what became known as “Beast Jesus.” She did such a terrible job painting over a fresco of Jesus that the resulting “Monkey Christ” became a meme and drove waves of tourists to the otherwise-obscure town of Borja." ("Ridicule restauraties zijn een pijnlijk punt geworden in Spanje sinds 2012, toen een bejaarde Cecilia Giménez viral ging vanwege wat bekend werd als "Beest Jezus". Ze schilderde zo slecht over een fresco van Jezus dat de resulterende "Aap Christus" een meme werd en golven toeristen naar het anders zo obscure stadje Borja lokte.") Het is opnieuw gelukt om oude kunst aan te en aan de tijdgeest. In Spanje: Restoration of Spanish Church Goes Ridiculously Wrong  PPS: Spatgelijk Sport en diversiteit gaan niet erg goed met elkaar samen, blijkt maar weer tijdens deze Olympische spelen. Een Italiaanse bokser die zich identificeert als vrouw weigerde te boksen tegen een bokser die zich ook identificeert als vrouw, maar er sterker uitziet. De vraag is even hoeveel we op elkaar moeten gaan lijken om het nog leuk te hebben. Onderstaand clipje. Waarmee ik niets wil zeggen over Italianen. PPPS: Toch even anders Voor thuisblijvers zijn reissites best leuk. Zo ben ik trouw volger van The Man in Seat 61, al is het nog niet zo dat ik op elke internationale treinreis stoel 63 of 59 probeer te boeken, in de hoop hem tegen te komen. Vandaag kwam hij met een reistip die we sinds de Kanaaltunnel een beetje kwijt waren, maar die dankzij de metro naar Nesselande, die de romantiek van de trein Hoek van Holland - Moskou niet helemaal evenaart, toch een uiterst betaalbare mogelijkheid geeft: LONDON to AMSTERDAM by train & ferry | Times, fares, tickets This is a public episode. If you’d like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Het is een groot ensemble dat nu op het toneel staat, dankzij een unieke samenwerking tussen performancegezelschap Club Gewalt uit Rotterdam en dansgroep De Dansers uit Utrecht. Nadat ze met hun voorstelling Deep/End al furore maakten op festivals O, Tweetakt en Oerol landen ze nu op het Bossche festival Boulevard. In deze speciale extra podcast horen w…

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Wijbrand Schaap praat met Babette Kalker van Theaterfestival Boulevard en vier van de artiesten die vers afgestudeerd zijn van hun theateropleiding: Burlesque- en Circuskunstenaar Anika Beens, en de comedians Rosalie Custers, Ynthe Vucsan en Teun Eljon. De openings- en slottune zijn van Mees Rijken. De aankondiging is van Ruth, een door AI gegenereerde stem van Elevenlabs.

This is a free preview of a paid episode. To hear more, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl Interview met Vivian de Gier en Marc Brester naar aanleiding van de biografie van Thea Beckman die dit najaar verschijnt. In de podcast is muziek te beluisteren van Job Cornelissen en een compositie van en door Diederik van der Laag, Oleksii Shamrytskyi, Kamerkoor Sophia (Kiev). op 15 augustus komt een single uit van deze componist. Crowdfunding: klik hier Herkenningstune Cultuurpers door Mees Rijken 

Extra aandacht voor vreselijke afko's als roi, klantroutes en crm heeft het Holland Festival een frissere uitstraling en nieuw publiek gegeven. Blijkt uit deze podcast. Daarom dus eerst aandacht voor persberichten van enkele leden! 🙂 Cultuurpers Woensdag 3 juli is de bekendmaking van de adviezen van de Raad voor Cultuur voor het komende kunstenplan. Speciaal voor onze betalende leden en abonnees komt er dan een snelle speciale editie van deze nieuwsbrief uit, met eerste duiding. Mis dus niks, word snel abonnee! Holland Festival "Rineke Dijkstra staat bekend om haar meesterlijke portretfotografie en haar vermogen om de kwetsbaarheid en kracht van haar onderwerpen vast te leggen. Terwijl de live performance vorm krijgt en daarna verdwijnt, creëert Dijkstra een blijvend archief waarmee ze de essentie vangt van de hoofdpersonen van de Amsterdamse versie van The Second Woman. Een tijdgebonden performance die plaatsvindt in het hier en nu maar van nature vergankelijk is, en fotografie, die een materiële documentatie van de realiteit achterlaat, worden gecombineerd en zo wordt The Second Woman ook een reflectie op de vergankelijkheid van tijd en de blijvende impact van kunst." Rineke Dijkstra legt gedurende 24 uur de theatermarathon met Georgina Verbaan vast Aluin "Twelfth Night is ooit door Shakespeare geschreven als stiekem Queer-feestje binnen de normen van de zeventiende eeuw. Omdat destijds in Engeland alle rollen door mannen gespeeld werden, hadden de liefdesscènes en de genderverwarring in het stuk een extra laag. In de bewerking van Ayden Carlo is Twelfth Night een genderfluïde romcom van nu." Genderfluïde muziekspektakel ‘Twelfth Night’ van Theatergroep Aluin wegens groot succes terug op tournee! Het Nut "Ondanks, of juist dankzij, het feit dat de voorstelling balanceert op de rand van ongemak, gaven ook deze voorstellingen gehoor aan het gevoel dat er ‘iets’ moet gebeuren om de groeiende ongelijkheid op te lossen." Drie dagen Goed goud geld levert ruim € 11.000 aan overtollig kapitaal op  "Samen met Greg heb ik met grote betrokkenheid en veel enthousiasme gewerkt aan het opbouwen van ons succesvolle gezelschap. Mijn dank gaat uit naar bestuur, collega’s en Greg voor een leerzame en inspirerende tijd. Na deze jarenlange samenwerking, merk ik dat het tijd is om nieuwe wegen in te slaan en ruimte te maken voor een nieuw hoofdstuk in mijn carrière." Zakelijk leider Jannet van Lange vertrekt bij het NUT beleid - Cultuurpers Bosch Parade "“Al onze kunstenaars en vrijwilligers trotseerden de Dommel met veerkracht en positiviteit. Met een fantastische hommage aan Bosch als gevolg.” Miesjel van Gerwen, artistiek directeur." Tiende editie Bosch Parade krijgt een zomers staartje PERSBERICHTEN - Cultuurpers Let op:  De onafhankelijke journalistiek van Cultuurpers is altijd belangrijk, maar juist nu extra nodig. Is je omzet kleiner dan 250.000 euro, steun dan Cultuurpers met 175 euro per jaar. Als je organisatie meer dan 250.000 euro per jaar omzet, is het 360 euro.  Je kunt ook als privépersoon je geven aan onze vrije journalistiek. Klik daarvoor hier.  Zomaar Jonger Beste lezer! Het Holland Festival was dit jaar anders. Ik heb nogal wat voorstellingen gezien, zie uit het lijstje hieronder. Al die keren trof ik een gemengder en jonger publiek in de zaal dan in de jaren daarvoor. Het viel echt op.  Dus: wat is er gebeurd? Is de cultuurconsument veranderd of is het festival veranderd? Ik ben het gaan vragen aan Emily Ansenk, die in 2019 directeur werd, na een succesvolle periode bij de Rotterdamse Kunsthal. Zij heeft een paar interessante antwoorden.  Simpele samenvatting zou zijn: "It's the marketing, stupid!" (Vrij naar Carters strateeg James Calville, die het in 1992 over de economie had), maar dan zit gelijk een heel groot deel van de Holland Festival-intimi bovenop de kast.  Het is goed om eens naar Ansenk te luisteren, want ze heeft een klein wonder verricht: het publiek is verbreed zonder dat er wezenlijk iets aan de ziel van het festival is veranderd.  En natuurlijk is het niet alleen het overgaan van zeven verschillende digitale systemen naar een enkel wereldberoemd CRM-programma, al helpt Salesforce natuurlijk wel. Het is ook de manier waarop de programmeurs zich sinds vijf jaar inhoudelijk laten voeden door de associate artists, zoals dit jaar Christiane Jatahy. Hoe hun invloed wordt ingezet, legt Emily Ansenk helder uit.  Maar COVID-19 heeft ook sporen nagelaten. Trauma's en gebroken carrières, natuurlijk, maar de rampzalige pandemie heeft er ook voor gezorgd dat het festival, net als zoveel andere kunstinstellingen, de online wereld heeft omarmd, met een enorme verjonging van het publiek tot gevolg. En de socials natuurlijk.  Ik ben benieuwd wat je van het interview vindt. Laat je het weten? Maar hoe was het nou? Ik zag veel en vond maar één theaterstuk minimaal: de bijdrage van het Duits-Nederlands-Italiaanse gezelschap Wunderbaum dat met 'Alfa' een idee om iets te doen met Italiaanse auto's en de energietransitie liet stranden in zelfrelativering. En die zelfrelativering, daar moeten ze wat aan doen. Op dit festival zag ik veel mensen op het toneel die zichzelf, maar vooral hun vak, bloedserieus namen, en met recht. Die inzet is een andere reden waarom het publiek zo massaal naar dit festival gaat: niets wat hier gebracht wordt is inwisselbaar. Hopelijk zijn de Wunderbaums ook bij andere voorstellingen gaan kijken. Voor zulke kruisbestuiving is een festival de ideale plek.  The Romeo  "Harrell zweeft met zijn dansers ver boven de definities van kunst uit. De vrolijke flow van de voorstelling, waaraan een twaalftal dansers van allerlei postuur en pluimage meedoet, is verslavend en aanstekelijk. Deze mensen van vlees, bloed en verleden verkleden zich steeds, showen trots hun outfits, dansen in een kring maar met de gezichten naar de zaal: ze vertellen enorme verhalen maar hebben daar geen woorden voor nodig." Trajal Harrells The Romeo is de relaxte voorstelling die je nu nodig hebt @Holland Festival. Arthur Verocai "De verbondenheid van de Braziliaanse sterren veranderde het podium van het Concertgebouw in een gezellige huiskamer waar ze rond de eettafel hun gedichten zongen. In de zichtlijn tussen hen in zag ik glunderende cellisten die het feestje vrolijk meevierden. Verocai, niet meer al te best bij stem, vond steun bij zijn vrienden en die warmte straalde af op de zaal." Ooit verguisde Braziliaanse held Verocai verovert het Holland Festival. Sisyphe "Ik dacht, oké, hij gaat van links naar rechts scheppen en dat is al bijzonder, maar hij doet er veel meer mee. Er zijn heel veel manieren waarop je zand kunt verplaatsen. En het gaat niet alleen om dat zand, maar ook over de taakjes, de dingen, de sleur die we allemaal als mensen herkennen." Hoor wat Maaike Muis meemaakte bij een man die zand verplaatst op het Holland Festival Carmen "En dan heb je de Franse Katia Ledoux nog als zingende Carmen. Wat een fenomenale zangeres, wat een stem, wat een expressie voegt zij toe aan de rol van de Flamencista, zoals ze in deze versie wordt genoemd. Zij laat heel Carré op zijn grondvesten trillen, wanneer ze zingt over de vrijheid die ze zoekt tegenover de benepen bezitsdrang van de mannen om haar heen." Carmen-bewerking door Wu Tsang laat zien hoe je respect en actualiteit combineert 11.000 Saiten "Wat zou het mooi zijn wanneer er echte synergie zou zijn bij het Holland Festival en deze westerse opstelling zou zijn ingewisseld voor iets wat het Braziliaanse deel van de programmering zo goed doet. Ofwel: zou het omdraaien van de stoelen niet veel beter zijn, en we met zijn duizenden in een grote kring, een cypher, zouden kunnen genieten van het geweldige gebouw, de muziek rondom en elkaars gezichten?" Elfduizend snaren in een ronde tempel: hoogtepunt Holland Festival, maar ook gemiste kans? Dat was het voor deze week. Vergeet niet om lid te worden, als je dat nog niet was. Of een donatie te doen. Tot de volgende! Wijbrand Schaap, Hoofdredacteur PS: Trigger warning in 2021 sprak ik met Raoul Heertje over de redenen waarom mensen niet naar theater gaan: 'Je weet niet waar je aan toe bent.' Niet-bezoekers van theater maken duidelijk waar het misgaat met de kunst. Het blijkt dat veel mensen die misschien ooit een keer teleurgesteld zijn geweest, niet meer durven. Ze weten niet wat ze kunnen verwachten. In een artikel op zijn persoonlijke blog gaat Verkadefabriekdirecteur Jeffrey Meulman op het thema verder: zijn er trigger warnings nodig? Kijkwijzers en Trigger Warnings in het theater: op zoek naar de balans tussen verwachting en verrassing.  Ik vind trigger warnings handig. Ik hou ook van duidelijke persberichten. En kaartjes met normale uitleg naast een kunstwerk in een museum. Ben ook fervent gebruiker van de site Does the Dog Die?. PPS: Hufterproof leiderschap In België kwamen berichten naar buiten over wangedrag van artistiek leiders, zoals Anne Teresa de Keersmaeker. Vandaag was in NRC te lezen over de nogal gebrekkige afhandeling van grensoverschrijdend gedrag door de leiding van Likeminds, en AT5 bericht over voortdurende hufterigheid bij Het Ketelhuis. In al die gevallen zijn ook leden van de Raad van Toezicht niet vrij van betrokkenheid bij de grensoverschrijding. In maart publiceerde Ingrid van Frankenhuizen over verkrachting binnen de technische ploeg van een theatergezelschap, waarop directie en Raad van Toezicht dreigden met dure processen.  Want, en dat speelt bij alle zaken die in de openbaarheid komen: men vreest 'trial by media'.  Over dat begrip wil ik het binnenkort eens wat uitgebreider hebben, want het is een bedenkelijke ontwikkeling dat journalisten als kwaadwillende partij worden geprofileerd in zaken waarin slachtoffers hun verhaal nergens anders kwijt kunnen. Dat komt vaak doordat organisaties alles in het werk stellen om hun eigen voortbestaan veilig te stellen, ten koste van de mensen op de werkvloer.  Hufters zijn overal, ook in de journalistiek, maar de sector is er vooral bij gebaat om in alle openheid over het eigen functioneren te praten. Journalisten, zoals de collega's van NRC, AT5 en ondergetekende, spelen daar een essentiële rol in. Juist om juice channels de wind uit de zeilen te nemen. Wat vooral nodig is, is een andere visie op artistiek en zakelijk leiderschap in de cultuursector.  This is a public episode. If you’d like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe

Maar nu eerst aandacht voor de persberichten van onze leden: Festival Boulevard "Dit jaar presenteert Boulevard een programma waarin de afgelopen eeuwen worden opgerakeld en de komende veertig jaar al gloort. Je kunt kiezen uit zo’n 120 voorstellingen, concerten en workshops van nationale en internationale makers en een groot pallet aan restaurants, foodtrucks en verschillende wijn- en pleinbarren." Bekendmaking volledige programma 40e Boulevard Akademie van Kunsten “Mijn eigen getroebleerde relatie tot de – van oudsher door mannen gedomineerde -schilderkunst ligt aan de basis van dit onderzoek en zal in mijn schrijven een plek krijgen. Ondertussen werk ik ook aan een archief met afbeeldingen van hoe vrouwen zichzelf online in beeld brengen en uitwissen.”  Dichter Maria Barnas onderzoekt de rol van schoonmaken en sporen achterlaten in de beeldende kunst tijdens residentie NIAS-KNAW ILFU "De Ikjes-marathon komt voort uit de ambitie van ILFU om ieder jaar een grote publieksmanifestatie te organiseren waar iedereen aan mee kan doen, van liefhebber en amateur tot geoefende schrijver." ILFU organiseert in 2024 de grote publieksmanifestatie: Ikjesmarathon. Wij zijn vele ikjes! De Stilte ‘Ik draag de Stilte in mijn hart en prijs mezelf gelukkig dat ik onderdeel heb mogen uitmaken van een fijn team van mensen die een gedeelde ie hebben om met dans voor kinderen de wereld te veranderen." Zakelijk directeur Jan Baanstra vertrekt na 21 jaar bij de Stilte Marmoucha "Verwacht een avond vol muzikale exploratie; van de diepe klanken van Berber en Andalusische muziek tot de rijke melodieën van Koerdistan en Khorasan, verrijkt met originele arrangementen van Arin Keshishi, Maripepa Contreras, Antonio Moreno Glazkov en Ardashes Agoshian." Old Signs New Sounds in TivoliVredenburg Let op:  De onafhankelijke journalistiek van Cultuurpers is altijd belangrijk, maar juist nu extra nodig. Is je omzet kleiner dan 250.000 euro, steun dan Cultuurpers met 175 euro per jaar. Als je organisatie meer dan 250.000 euro per jaar omzet, is het 360 euro.  Je kunt ook als privépersoon je geven aan onze vrije journalistiek. Klik daarvoor hier.  Een mooie apocalyps   Beste Lezer! Helemaal toevallig is het natuurlijk niet, dat veel van de voorstellingen op het Holland Festival hier en daar wat apocalyptisch aandoen. De voorpagina van de site bevat nu alweer twee berichten met woorden als 'einde van alles' of 'sterven'. Je zou er een patroon in kunnen zien, maar het is natuurlijk gewoon de tijdgeest: Melencolia door Ensemble Modern op het Holland Festival: Onwerkelijk goed muziektheater over het einde van alles. Komt misschien ook omdat er deze periode best wel veel oude en jonge bekenden het leven hebben gelaten. Ik memoreer op deze plek vooral Arthur Sonnen, niet alleen omdat hij een gewaardeerd en actief lid van deze coöperatie was, maar ook omdat het theater er zonder hem anders uit had gezien.  In het verleden was ik het vaak met hem oneens. Dat Het Theaterfestival bijvoorbeeld de term 'belangwekkend' hanteerde als selectiecriterium was me een doorn in het oog. En ik stond daar niet alleen in. Als bestuurder van de Kring van Nederlandse Theatercritici zag ik daarnaast hoe Nederlandse theaterrecensenten zich in de selectiegesprekken bijna altijd lieten overrulen door de veel intellectueler ingestelde Vlaamse juryleden. Wat leidde tot een festivalselectie die soms moeilijk uit te leggen was aan bijvoorbeeld de lezers van het Algemeen Dagblad, de krant waar ik toen voor werkte.  Sonnens bijdrage aan de vaderlandse theatergeschiedenis is onuitwisbaar en de boomlange man is altijd een sportieve debater gebleven.  Geen sorry Mijn melancholie zit ook hier in: Ik schrijf deze nieuwsbrief terwijl de verse ministersploeg van het extreem-rechtse Kabinet-Stoof wordt 'ondervraagd' door de Kamer. Bij de formatie blijkt afgesproken dat niemand ergens sorry voor gaat zeggen. Niet voor beledigingen van bevolkingsgroepen, niet voor het aanhalen van teksten uit Hitler-Duitsland, niet voor geuite dreigementen aan het adres van journalisten.  Niemand van de pers of het parlement gaat daar veel van zeggen, omdat 'we' eerst maar eens moeten gaan zien wat de daden worden. Terwijl de woorden al zo veel schade hebben aangericht.  Volgend jaar De Toppers Tijd dus voor wat andere woorden, en daarvoor hebben we onze podcast. Deze week praten Maaike Muis en ik over veel Holland Festival voorstellingen, zoals Fidelio, Forced Entertainment, Pearls, Macacos, Sisyphus en Hardkoor, maar ook over 'een ruim drie uur durende rollercoaster van nummers die je allemaal kent' (aldus Maaike): De Toppers. Maaike was er deze maand en heeft er een enthousiast verhaal over.  Verfrissend, omdat ik zelf nogal eens apocalyptische gedachten krijg bij de Toppers. Dat gebeurt als 's avonds, op weg naar huis van een Holland Festival-voorstelling , de trein een extra stop maakt bij Bijlmer Arena en de meditatief stille coupé volloopt met luidruchtige vriendenclubjes.  Nieuw publiek Maaike voelde zich bij de eerste keer dat ze de voorstelling van Forced Entertainment bijwoonde bijna vastgebonden. Het was een kwelling en dat gevoel bleek gedeeld te worden door de zaal. Toen ze - om professionele redenen - een tweede keer moest gaan kijken bleek de voorstelling opeens veel beter te genieten en was het publiek ook veel enthousiaster.  Hoe kan dat? De tekst van de voorstelling staat grotendeels op tape en de choreografie ligt vast. Maaike denkt dat dat ligt aan het nieuwe publiek dat Holland Festival weet aan te boren. Bij de eerste keer zat er een 'professioneler' publiek van gasten, kenners en recensenten. De tweede avond was er een publiek van 'gewone' festivalgangers, die kennelijk een heel andere manier van kijken hadden. Zou het echt zo zijn dat ook een zaal vol eregasten en collega's zo verschilt van een gewone theateravond? Dat zou een pleidooi zijn voor spreiding van recensenten. Ik schreef er 22 jaar geleden al een keer over (voor de liefhebbers, iets met Joop): Klappen. Hoe dan ook is het fijn om te merken dat het Holland Festival inmiddels een diverser en jonger publiek trekt. Ook gisteren, bij die prachtige Melencolia, was de zaal opvallend jong en fris.  Dat was het voor deze week. Vergeet niet om lid te worden, als je dat nog niet was. Of een donatie te doen. Tot de volgende! Wijbrand Schaap, Hoofdredacteur PS: Leve Plato Het komt even kort aan de orde in de podcast, de 20-delige serie One Day. Ik ben pas halverwege de serie en weet nog niet hoe het gaat aflopen, maar wat een waanzinnig goed scenario, wat een fantastisch idee om het script op te hangen aan steeds dezelfde datum in opvolgende jaren en niet al te veel tijd te besteden aan expositie van wat er in de tussentijd is gebeurd. Iedere schrijver zou dit tot zich moeten nemen. En bidden dat er ooit weer twee acteurs zullen zijn die zo'n zinderende chemie weten toe te voegen aan een toch al fascinerend gegeven. One Day | Official Trailer | Netflix Eindredactie: Suzanne Brink This is a public episode. If you’d like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit nieuwsbrief.cultuurpers.nl/subscribe